Ο Εγκέφαλος, οι Νοητικές Λειτουργίες και η Μάθηση

Κατά τον 21^ο αιώνα οι ανακαλύψεις στις νευροεπιστήμες και οι συνεχείς εξελίξεις στη γνωστική ψυχολογία παρουσιάζουν νέους τρόπους σκέψης και δομές του ανθρώπινου εγκεφάλου όπου οι αντιλήψεις και τα συναισθήματα συμβάλλουν στη μάθηση. Οι έρευνες για την επεξεργασία πληροφοριών, τον τρόπο αποθήκευσης και το χειρισμό των δεδομένων δείχνουν ότι ο εγκέφαλος είναι ένας πολυεπίπεδος κόσμος από αλληλοεξαρτώμενες νευρολογικές συνδέσεις.

Εκατοντάδες έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει συσχετισμός μεταξύ νοητικών λειτουργιών και εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση και η εμπειρία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργική και δομική οργάνωση και αναδιοργάνωση του εγκεφάλου. Αν και η φύση και η γενετική κληρονομιά προσδιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη νοημοσύνη και τις ικανότητες ενός ατόμου, είναι σίγουρο ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και ιδιαίτερα η σχολική εκπαίδευση μπορούν να επηρεάσουν καθοριστικά τους ρυθμούς και το βαθμό ανάπτυξης των νοητικών λειτουργιών όπως η αντίληψη, η προσοχή, η μνήμη, η γλώσσα και η σκέψη καθώς και πιο σύνθετων νοητικών διεργασιών όπως η μάθηση, η λύση προβλημάτων και η διαλογιστική.

Τα στάδια της ανάπτυξης του εγκεφάλου χρειάζεται να λαμβάνονται υπόψιν κατά την κατασκευή εκπαιδευτικών προγραμμάτων ώστε να μην υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ ανάπτυξης και εκπαιδευτικής προσδοκίας. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι μαθητές ευδοκιμούν σε περιβάλλοντα όπου παρέχεται μια ποικιλία διδακτικών ευκαιριών ώστε να γίνουν πολλές συνδέσεις, να καλλιεργηθούν ολοένα και περισότερες δεξιότητες και να επέλθει η μάθηση.

Ενώ όμως οι επιστήμονες ανακαλύπτουν ολοένα και περισσότερα για την πολυπλοκότητα του εγκεφάλου δεν υπάρχει μια ευρεία συναίνεση σχετικά με την εφαρμογή τους στην εκπαίδευση. Βέβαια, το μοντέλο όπου οι μαθητές αντιμετωπίζονταν ως ένα «άδειο δοχείο» που περιμένει να γεμίσει έχει εγκαταλειφθεί και έχει αντικατασταθεί από νέες πεποιθήσεις όπου οι μαθητές οικοδομούν συνεχώς τη γνώση με βάση την εμπειρία τους και νέες πληροφορίες. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι εκπαιδευτικοί εξερευνούν τα πεδία της νοητικής ανάπτυξης και τους δεσμούς μεταξύ της διδασκαλίας στην τάξη και των αναδυόμενων θεωριών για το πώς οι άνθρωποι μαθαίνουν.