ΔΕΠ-Υ και διαχείριση συναισθημάτων

Γιατί τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ μπορεί να αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες ως προς τη διαχείριση των συναισθημάτων τους;


Οι συναισθηματικές δυσκολίες δεν αποτελούν μέρος των επίσημων διαγνωστικών κριτήριων για τη ΔΕΠ-Υ. Πρόσφατες όμως έρευνες αρχίζουν να αναγνωρίζουν αυτό που οι περισσότερες οικογένειες με παιδιά με ΔΕΠ-Υ ήδη αντιμετωπίζουν, ότι δηλαδή τα παιδιά (αλλά και οι ενήλικες με ΔΕΠ-Υ) συχνά έχουν σημαντική δυσκολία με τα συναισθήματα.

Τα άτομα με ΔΕΠΥ βιώνουν το ίδιο εύρος συναισθημάτων με τους άλλους: ευτυχία, υπερηφάνεια, θλίψη, απογοήτευση, ζήλια, απογοήτευση, θυμό, ανησυχία, αμηχανία κλπ. Αυτό που είναι διαφορετικό είναι κατά πόσο πιο δύσκολο είναι για αυτούς να διαχειριστούν αυτά τα συναισθήματα και μάλιστα τα αρνητικά, τα "άβολα" συναισθήματα.

Εδώ είναι μερικά παραδείγματα:

• "Πρέπει να το αποκτήσω τώρα!" Όταν ένα παιδί με ΔΕΠΥ θέλει να κάνει ή να πάρει κάτι πρέπει να γίνει άμεσα. Συχνά επιμένει ότι πρέπει οπωσδήποτε να πάρει ή να κάνει ό, τι θέλει, χωρίς καμία καθυστέρηση.

• "Τι θα συμβεί αν ;!" Μερικά παιδιά με ΔΕΠ-Υ ανησυχούν πολύ περισσότερο από ότι τα άλλα παιδιά. Το μυαλό τους μπορεί να κολλήσει επανειλημμένα σε κάτι τρομακτικό ή επώδυνο που φοβούνται ότι μπορεί να συμβεί.

• "Αυτό συμβαίνει πάντα!" Όταν κάτι ματαιώνεται ή απογοητεύει τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ, δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν ως μια μεμονωμένη περίπτωση. Συχνά νομίζουν ότι όλα τα εκνευριστικά και απογοητευτικά πράγματα συμβαίνουν πάντα και μόνο σε αυτά. Μπορεί να ξεχάσουν ότι άλλες φορές, σε παρόμοιες καταστάσεις τα πράγματα πήγαν καλά.

Ένας λόγος που τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ μπορεί να έχουν μεγαλύτερη δυσκολία με τα συναισθήματά τους απ'ότι οι συνομήλικοί τους είναι ότι έχουν περισσότερα προβλήματα με την εργαζόμενη μνήμη. Είναι συχνά δύσκολο για αυτά να κρατήσουν πολλά πράγματα στο μυαλό τους σε μία στιγμή. Πλημμυρίζονται από τη συγκίνηση και από τα συναισθήματά τους και δεν μπορούν να κρατήσουν στο μυαλό τους άλλα ουσιώδη γεγονότα ή συναισθήματα που είναι επίσης πραγματικά.

Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ μπορεί να έχουν πρόβλημα να θυμούνται ότι μερικές φορές μπορείς να πάρεις αυτό που θέλεις ενώ άλλες φορές δεν μπορείς. Μπορεί να ξεχάσουν ότι τα τρομακτικά πράγματα όπως οι σεισμοί συμβαίνουν σπάνια, και οι ενήλικες μπορούν σχεδόν πάντα να τους προστατεύσουν. Μπορούν επίσης να ξεχάσουν ότι πολλές φορές που αγωνίστηκαν και προσπάθησαν για να μάθουν μια δεξιότητα τελικά τα κατάφεραν.

Η ενασχόληση με τα παιδιά που δυσκολεύονται να ελέγξουν τα συναισθήματά τους, μπορεί να είναι δύσκολο εγχείρημα. Μια διττή προσέγγιση όμως που συνήθως βοηθάει όσους θέλουν να βοηθήσουν τα με παιδιά με ΔΕΠ-Υ είναι η εξής: 

• Καταρχήν, βεβαιωθείτε ότι το παιδί ξέρει πως έχετε καταλάβει πόσο πολύ θέλει κάτι ή πόσο ανήσυχο και απογοητευμένο νιώθει.
• Στη συνέχεια, υπενθυμίστε του σχετικά περιστατικά που δεν μπορεί να σκεφτεί/θυμηθεί εκείνη τη στιγμή. Για παράδειγμα πως όταν το θέλησε πολύ κατάφερε να μάθει να ισορροπεί στο ποδήλατο. 

Αυτή η προσέγγιση δεν λειτουργεί πάντα. Αλλά συχνά μπορεί να βοηθήσει την εργαζόμενη μνήμη των παιδιών με ΔΕΠ-Υ. Μπορεί επίσης στηρίξει το παιδί από την πλημμύρα των αρνητικών και δυσάρεστων συναισθήματων που δεν μπορεί να διαχειριστεί και το αναστατώνουν τόσο.

Πηγή: Thomas E. Brown, Ph.D