Άλλες δραστηριότητες για την ανάπτυξη της φωνημικής ενημερότητας

               Δραστηριότητες για την ανάπτυξη της φωνημικής ενημερότητας

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη της αναγνωστικής δεξιότητας είναι το παιδί να μπορεί να ακούει τους μεμονωμένους φθόγγους της γλώσσας και να τους διακρίνει από άλλους ήχους της γλώσσας μας.

• Χωρισμός λέξεων σε φωνήματα. Για να βοηθήσουμε τα παιδιά στην αναγνώριση των φωνημάτων των λέξεων χρησιμοποιούμε κάρτες που αναπαριστάνουν την εικόνα μιας ολιγοσύλλαβης λέξης. Σχεδιάζουμε ένα παραλληλόγραμμο κάτω από την εικόνα και το χωρίζουμε σε τόσα παραλληλόγραμμα όσα ο αριθμός των φωνημάτων της λέξης. Πρέπει το παιδί να προφέρει τη λέξη αργά τσεκάροντας σε κάθε επιμέρους παραλληλόγραμμο καθώς το κάθε φώνημα προφέρεται.
• Απαρίθμηση  των φωνημάτων. Χρησιμοποιούμε κάρτες που αναπαριστάνουν ολιγοσύλλαβες λέξεις. Επιλέγουμε λέξεις με τον ίδιο αριθμό γραμμάτων και ήχων.
• Λέξεις με ομοιοκαταληξία. Η ομοιοκαταληξία μπορεί να είναι ένα πολύ διασκεδαστικό παιχνίδι για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Τραγούδια με ομοιοκαταληξία και ποιηματάκια ή τραγουδάκια αποτελούν πολύτιμες πηγές δραστηριοτήτων ομοιοκαταληξίας.
• Φωνημικές αντικαταστάσεις. Η δραστηριότητα αυτή είναι δυσκολότερη από τις προηγούμενες. 
• Αρχικά σύμφωνα. Δίνονται τρεις λέξεις (π.χ. γάλα, δέμα, μολύβι).Πρέπει τα παιδιά να πουν ποια λέξη από τις τρεις αρχίζει όπως η λέξη δέντρο. Ζητάμε από το μαθητή να βρει λέξεις που να αρχίζουν όπως η λέξη παππούς, να βρουν εικόνες λέξεων που να αρχίζουν όπως η λέξη παππούς ή να βρουν εικόνες λέξεων που να αρχίζουν από το γράμμα «π». Ζητάμε από το μαθητή να πει ποια από τις τρεις λέξεις είναι διαφορετική στην αρχή της (χαλί, ψάρι, χαρτί).
• Συμπλέγματα συμφώνων, δίγραφα, καταλήξεις και φωνήεντα. Όμοιες δραστηριότητες μπορούν να επινοηθούν για να βοηθήσουμε τους μαθητές να αντιληφθούν ακουστικά και να διακρίνουν άλλα φωνημικά στοιχεία.
• Αρχικά σύμφωνα – ακουστική αναγνώριση. Χρησιμοποιούμε πραγματικά αντικείμενα ή εικόνες αντικειμένων. Λέμε το όνομα του αντικειμένου και ζητάμε από το μαθητή να πει ποιες εικόνες ή ποια αντικείμενα αρχίζουν από τον ίδιο ήχο. Ο μαθητής μπορεί να ομαδοποιήσει τα αντικείμενα σ’ ένα μέρος ή να τα τοποθετήσει σ’ ένα κουτί ή να κολλήσει τις εικόνες τους σ’ ένα χαρτόνι.
• Κουτιά φωνημάτων. Χρησιμοποιούμε ένα κουτί, περίπου στο μέγεθος ενός κουτιού παπουτσιών για κάθε φθόγγο που διδάσκεται. Αναγράφεται το γράμμα που αναπαριστάνει το φώνημα στην πρόσθια όψη του κουτιού και συλλέγουμε παιχνίδια, εικόνες και άλλα αντικείμενα και οι μαθητές πρέπει να τα τοποθετήσουν  ανάλογα με το αρχικό γράμμα (φώνημα) στο αντίστοιχο κουτί.
• Αρχικά σύμφωνα – ίδια ή διαφορετικά. Προφέρουμε τρεις λέξεις, δύο από τις οποίες έχουν το ίδιο αρχικό σύμφωνο – για παράδειγμα γάλα, δέμα, γόμα. Ζητάμε από τους μαθητές να αναγνωρίσουν τη λέξη που αρχίζει από διαφορετικό φώνημα. 
• Συμπλέγματα συμφώνων – Bingo. Φτιάχνομε κάρτες Bingo με συμπλέγματα συμφώνων και δίγραφα συμφώνων στα τετράγωνα. Διαβάζουμε λέξεις και ζητάμε από το μαθητή να καλύψει το σύμπλεγμα από το οποίο αρχίζει η κάθε λέξη. 
• Ακούω και γράφω. Διαβάζουμε λέξεις που αρχίζουν από σύμφωνα, συμπλέγματα συμφώνων ή δίγραφα συμφώνων. Ζητάμε από τους μαθητές να τις ακούσουν και να γράψουν το σύμφωνο ή το σύμπλεγμα από το οποίο αρχίζει η κάθε λέξη.
• Αντικαταστάσεις. Βοηθάμε τους μαθητές να μάθουν να αντικαθιστούν ένα αρχικό φώνημα για να φτιάξουν μια νέα λέξη (π.χ. έλα – όλα, μένω – δένω). 
• Παιχνίδια ακουστικής σύνθεσης. Λέμε το όνομα ενός αντικειμένου προφέροντας κάθε μεμονωμένο φώνημα. Λέμε για παράδειγμα φ-ω-ς και ο μαθητής πρέπει να αναγνωρίσει το αντικείμενο και να προφέρει το όνομά του.
• Αινίγματα με ομοιοκαταληξίες. Φτιάχνω αινίγματα με ομοιοκαταληξίες και προτρέπω τους μαθητές να φτιάξουν άλλα δικά τους. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι: Ομοιοκαταληκτώ με το θρανίο. Με διαβάζεις. Τι είμαι;
• Ίδια ή διαφορετικά. Λέμε ζευγάρια λέξεων ή ψευδολέξεων και ο μαθητής πρέπει να προσδιορίσει εάν οι λέξεις είναι ίδιες ή διαφορετικές.
• Ενημερότητα για λέξεις που ομοιοκαταληκτούν. Ο δάσκαλος προφέρει μία σειρά τριών λέξεων δύο από τις οποίες ομοιοκαταληκτούν, όπως: παγωτό, θάλασσα, φαγητό και οι μαθητές πρέπει να βρουν και να πουν ποιες από τις λέξεις ομοιοκαταληκτούν.
• Ακούγοντας συλλαβές. Προφέρουμε πολυσύλλαβες λέξεις και οι μαθητές πρέπει να τις ακούσουν και να προσδιορίσουν τον αριθμό των συλλαβών σε κάθε λέξη. Οι μαθητές βοηθιούνται να προσδιορίσουν τον αριθμό των συλλαβών των λέξεων με το χτύπημα των χεριών (παλαμάκια) ή με την αναγνώριση των ήχων των φωνηέντων που ακούνε.

Πηγή :http://slideplayer.gr/slide/2794597/